Cyclus 1 - Leefomgeving

Thematiek

Het thema van de eerste cyclus van de Burgerraad voor het klimaat is gebaseerd op de volgende vraag:

Hoe wonen in de stad om de klimaatuitdagingen tegen 2050 het hoofd te bieden? Welke maatregelen moeten worden genomen om ervoor te zorgen dat de leefomgeving van goede kwaliteit, betaalbaar en in respect met het milieu kan zijn en dat iedereen er in waardigheid kan leven?

Maar wat is de leefomgeving? Als we dit concept van dichterbij bekijken, kunnen we twee hoofdelementen onderscheiden: een gedeelte ‘woning’, de eenheid waarin we wonen, een gedeelte ‘omgeving’, de omgeving rond onze woning, die invloed op ons heeft en waarop we invloed kunnen uitoefenen.

Naar een huisvesting die exemplair kan zijn

In Brussel is de bouwsector verantwoordelijk voor 56% van de broeikasgasemissies: die zijn afkomstig van verwarming, airconditioning, gas- en elektriciteitsverbruik, enz. Dit is de belangrijkste sector waar actie kan worden ondernomen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Er bestaan plannen om de huisvesting en leefomgeving in het Brusselse Gewest op milieugebied om te vormen tot een voorbeeld voor andere steden. Deze zijn samengevat in documenten die u tijdens het proces zal leren kennen. Maar de leefomgeving voorbeeldig maken gaat niet enkel over het materiaal of het gebouw zelf, het gaat ook over de manier waarop we over leefomgeving denken. Moet eigendom de norm blijven? Zijn we klaar om ruimtes in onze leefomgeving te delen? Zijn we klaar om op een andere manier te leven, bijvoorbeeld door alleen onze woonkamers te verwarmen?

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden steeds meer nieuwe en innovatieve vormen van samenwonen en delen van ruimtes getest en toegepast. Denk maar aan bijvoorbeeld co-housing, intergenerationele woningen, enz. Evenals nieuwe vormen van eigendom, zoals bijvoorbeeld Community land trust, waar de bewoners alleen de woningen kopen, terwijl de grond eigendom blijft van de gemeenschap.

Naar een aangepaste leefomgeving

Onze leefomgeving gaat niet enkel over huisvesting. Het gaat ook over de ruimte eromheen, de toegankelijkheid, de aansluiting op het openbaar vervoer, de fietspaden, de nabijheid van diensten en winkels. Het zijn de groene ruimtes rond de woningen, de inrichtingen die ervoor zorgen om hitteconcentraties bij hoge temperaturen te voorkomen, de concentratie van bebouwing in een wijk, verbetering van de luchtkwaliteit in de straten enz.

Het creëren van een blauw en groen netwerk (een netwerk van groene ruimten en waterwegen) in de stad biedt ook vele andere mogelijkheden. Er kunnen nieuwe verbindingen worden aangelegd om wandelen en fietsen te vergemakkelijken, maar ook nieuwe netwerken die de biodiversiteit kunnen versterken. Verder zorgen deze gebieden die bijdragen als antwoord op de klimaatuitdaging, ook om gebieden te creëren waar mensen kunnen tot rust komen of elkaar kunnen ontmoeten.

We moeten niet alleen de uitstoot van broeikasgassen verminderen. We moeten ook onze leefomgeving aanpassen om ons te beschermen tegen rampen als gevolg van de klimaatverandering. Goed leven in onze leefomgeving, betekent ook aanpassing aan extreme weersomstandigheden, zoals overstromingen, hittegolven en droogte, maar ook hevige stormen, modderstromen of aardverschuivingen. Hoe kunnen we onze leefomgeving aan deze realiteit aanpassen? Welke mogelijkheden kunnen deze aanpassingen ons bieden? En hoe kunnen we dit verenigen met de andere functies van onze leefomgeving?

Door de leefomgeving zodanig aan te passen dat hij veerkrachtig is en zich kan aanpassen aan de gevolgen van de klimaatverandering, kunnen we onze leefomgeving ook op vele andere manieren verbeteren: een veiligere leefomgeving, waar kinderen kunnen spelen, waar we ons kunnen ontspannen of elkaar kunnen ontmoeten, enz. Gedeelde zones kunnen worden geactiveerd om de uitdagingen in verband met de klimaatverandering aan te gaan. Bijvoorbeeld door deze in te zetten om water te infiltreren bij hevige regenval of om waterreserves te hebben in periodes van langdurige droogte.

De opdracht van de Burgerraad van het klimaat is om een gezamenlijke visie te formuleren en voorstellen te doen om de vraag van de eerste cyclus te beantwoorden.

En wat is een betere manier om te praten over de verwachtingen en behoeften van de bevolking dan de bewoners rechtstreeks te vragen naar hun meningen, ideeën en ervaringen op dit gebied?